Multiplex platen als constructiemateriaal

Multiplex platen zijn onder klussers één van de meest bekende materialen om zelf meubels, speelgoed of andere constructies van te maken. Het bewerken van deze platen lijkt sterk op de wijze waarop massief houten platen worden bewerkt, maar met sommige eigenschappen van het materiaal moet wel rekening worden gehouden.

Over het algemeen is de kwaliteit van multiplex platen echter beter dan die van massief houten platen. Ze zijn lichter, sterker, stijver en kunnen beter tegen vochtige omstandigheden. Voor het optimale resultaat moet je echter goed opletten dat je de juiste variant van de multiplex platen aanschaft.

Bewerken van multiplex platen

Over het algemeen is het niet moeilijk om multiplex platen te bewerken. Ondanks dat de platen op basis van de ene houtsoort wat harder zijn dan de andere zijn ze gemakkelijk te zagen. Je hebt geen last van de houtrichting, zoals bij massief hout, waardoor het gemakkelijk is om een ontwerp precies uit te zagen.

Aanbevolen wordt om een niet te grof getande zaag te gebruiken, want dan ontstaan er aan de onderzijde van de zaagsnede grote splinters. In multiplex platen kunnen gemakkelijk gaten worden geboord. Als het materiaal moet worden geschroefd of gespijkerd is voorboren gewenst om splijten van het hout te voorkomen.

Productie van multiplex

Het is niet verrassend dat de eigenschappen van multiplex platen sterk lijken op die van massief houten platen. Multiplex wordt immers gemaakt van echt hout. Dat wordt versneden tot dunne plakjes fineer, die kruislings op elkaar worden gelegd.

Vervolgens wordt er een lijmlaag toegevoegd en worden de plakjes fineer op elkaar geperst. Als het geheel is uitgehard is er een plaat ontstaan met het uiterlijk van een houten oppervlak. Maar als je naar de zijkant van de plaat kijkt zijn de laagjes fineer te zien.

Kwaliteitsverschillen door houtsoorten

De eigenschappen van multiplex platen zijn afhankelijk van de houtsoort die als grondstof voor het materiaal wordt gebruikt. Dat kan een oorzaak zijn voor verschillen in sterkte, de wijze van het bewerken, de bestendigheid tegen vocht en de kleur van de platen.

Als er voor onbehandelde multiplex platen wordt gekozen kun je die kleur en de tekening van het hout versterken door het materiaal te lakken. Doe dat bij voorkeur als je je constructie al af hebt. Hier volgen in het kort de eigenschappen van multiplex platen die zijn gemaakt van 3 bekende houtsoorten.

Okoumé

Okoumé is een houtsoort die goed tegen de weersomstandigheden kan. Het verweert niet snel in de wind en kan goed tegen vocht. Multiplex platen die zijn gemaakt van deze houtsoort worden verlijmd met een watervaste lijmsoort. Sommige van deze platen worden standaard al voorzien van een laag grondverf bij wijze van extra bescherming tegen vocht. Multiplex platen van Okoumé zijn bij uitstek geschikt voor constructies die buitenshuis of in de badkamer worden neergezet.

Populier

Het hout van de populier is opvallend licht in vergelijking met andere houtsoorten. Dat voel je meteen als je een multiplex plaat van deze houtsoort in de handen hebt. Wat kleur betreft valt het hout van de populier op door de warme kleuren. Door deze platen te lakken krijgt de constructie die je ervan hebt gemaakt een zachte uitstraling. Vanwege het lage gewicht en de aangename uitstraling worden multiplex platen vaak gebruikt om er speelgoed van te maken.

Berken

Multiplex platen van berkenhout worden het meest verkocht. Deze platen hebben de prachtige uitstraling van berkenhout. De laagjes fineer die bij deze platen worden gebruikt zijn extreem dun, waardoor er meer laagjes in een plaat multiplex passen. Het effect van dat grote aantal laagjes is, dat de plaat erg sterk is en nauwelijks kan doorbuigen, zelfs niet onder druk. Als deze platen met fijn getande zaag worden gezaagd heb je nauwelijks last van splinters.

Conclusie

Multiplex platen zijn vaak nog gemakkelijker te bewerken dan massief houten platen, terwijl ze sterker, beter bestand tegen vocht, en minder zwaar zijn. Het is van belang om bij aankoop op te letten of je wel het juiste soort multiplex platen hebt uitgekozen. Met name de vochtbestendigheid is een factor die per houtsoort enorm kan verschillen, maar ook de uitstraling van de multiplex platen kan een rol spelen. Vooral als je van plan bent om je constructie te lakken is het van belang om de juiste houtsoort te kiezen.

Kenmerken van multiplex platen

Multiplex platen zijn houten platen, die heel geschikt zijn om er als handige klusser zelf dingen van te maken. Het is prettig te bewerken materiaal, waar je meubels, interieurs, speelgoed en allerlei andere houten producten van kunt maken.

Platen van multiplex zijn echter niet gemaakt van massief hout. De platen bestaan uit dunne laagjes hout van een bepaalde houtsoort, die kruislings op elkaar worden gelegd. Daarna worden ze verlijmd en op elkaar geperst.

Het resultaat is sterker en minder zwaar dan een massief houten plaat. Een voordeel van multiplex platen is, dat ze onder invloed van vocht vrijwel niet kunnen vervormen.

Soorten multiplex

Multiplex is een verzamelnaam voor platen die met behulp van lijm en dunne laagjes fineer worden gemaakt. De sterkte en eigenschappen van de platen zijn voor een groot deel afhankelijk van de houtsoorten die worden gebruikt. Daarnaast maakt het uit op welke wijze de platen zijn afgewerkt.

Het meest bekend zijn de standaard multiplex platen. Binnen deze soort bestaan allerlei kwaliteiten, die – zoals gezegd – afhankelijk zijn van de gebruikte houtsoort en van de dikte van de laagjes fineer. Underlayment behoort bijvoorbeeld tot de multiplex platen, maar dan met hele dikke fineerlagen.

Dit wordt gebruikt voor ondersteunende functies, zoals wandbekleding, verpakkingen en ondervloeren.

OSB platen vallen officieel ook onder de multiplex platen. In dit geval wordt er niet gewerkt met kruislings verlijmde fineerplaten, maar met grote houtsnippers. Deze platen zijn geschikt als constructiemateriaal, maar vanwege de bijzondere motieven op de platen worden ze ook regelmatig toegepast als afwerking in de meubelindustrie en in interieurs.

Betonplex is een bijzonder soort multiplex omdat het uitzonderlijk goed bestand is tegen vocht. De andere soorten multiplex moeten liefst worden gebruikt op droge plekken. Maar Betonplex heeft een waterdichte afwerklaag. Het wordt veel toegepast in betonnen bekistingen.

Houtsoorten voor standaard multiplex platen

De kwaliteit van het hout en de lijmsoorten hebben invloed op de eigenschappen van multiplex platen. Een eigenschap die alle multiplex platen hebben is dat ze bijzonder vlak zijn en dat het oppervlak er uitziet als massief hout. Maar als je naar de zijkanten van de plaat kijkt zijn de afzonderlijke laagjes hout goed te onderscheiden. Door het lijmen en persen kunnen de meeste multiplex platen beter tegen vocht dan een massief houten plaat.

Multiplex platen van berkenhout

Een kenmerk van multiplex platen van berkenhout is, dat de laagjes fineer die gebruikt worden erg dun zijn. Dat betekent dat er voor één plaat meerdere fineerlagen moeten worden gebruikt. Dat zorgt ervoor dat de platen erg stijf zijn en vrijwel niet kunnen doorbuigen. Het berkenhout zorgt voor een prachtige uitstraling. Die tekening komt extra naar voren als het hout wordt afgewerkt met een lak.

Multiplex platen van Okoumé

Wie houten constructies in de badkamer wil maken of een zelfgemaakt houten meubel buiten wil neerzetten kan daarvoor het beste de multiplex platen van Okoumé hout gebruiken. Dit type hout is van nature tamelijk ongevoelig voor de weersomstandigheden.

Het kan vrij goed tegen vocht en verweert niet snel in de wind. Okouméplaten zijn verlijmd met een lijmsoort die watervast is.

De platen zijn ook verkrijgbaar in een variant die al is voorbehandeld met een laag grondlak. Desondanks wordt aanbevolen om je constructie na voltooiing alsnog te verven of lakken voor een betere vochtbestendigheid.

Multiplex platen van populierenhout

Voor constructies die een zachtere houtsoort vergen die gemakkelijk kan worden bewerkt, kun je multiplex platen van populierenhout gebruiken. Het hout van de populier weegt relatief weinig en het hout is lang niet zo hard als andere houtsoorten.

De kleur van multiplex platen van populier is uitgesproken warm, vooral als het hout wordt gelakt. Dit materiaal wordt veel toegepast in interieurs. Het lage gewicht maakt het ook erg geschikt als grondstof voor speelgoed.

Multiplex platen bewerken

Multiplex platen kunnen op dezelfde wijze worden bewerkt als massief hout, maar je moet met een paar dingen rekening houden. Als er in het materiaal geschroefd of gespijkerd moet worden is het noodzakelijk om voor te boren. Anders is de kans groot dat het multiplex gaat splijten. Het zagen in het materiaal gaat uitstekend.

Vergeet echter niet om na afloop de splinters weg te schuren. Een constructie die af is kan het beste worden afgewerkt met een lak en een laag grondverf. Dat helpt voorkomen dat er gemakkelijk beschadigingen en splinters ontstaan.